ACM: bescherm ook degenen zónder zonnepanelen!
door André Sliedregt consultant bij Het ConsultancyHuis
Het nieuwe concept modelcontract
Deze weken is het nieuwe concept modelcontract voor energie door de ACM aan de markt ter consultatie voorgelegd. Graag licht ik aan de hand van de verschillende kostencomponenten en regelingen toe waarom ik het huidige voorstel geen goed idee vind.
Het huidige modelcontract
Het modelcontract werd ooit geïntroduceerd om van iedere energieleverancier een gestandaardiseerd en onderling vergelijkbaar aanbod te kunnen tonen. Vanwege de grote concurrentie bieden leveranciers ook veel andere contracten aan die voor de meeste klanten goedkoper zullen uitpakken. Toch bleven de energieleveranciers verplicht dit type modelcontract aan de markt aan te bieden en bleef de contracttekst lange tijd ongewijzigd.
De terugleverkosten
Het modelcontract werd maar zelden afgesloten, maar toen de meeste energieleveranciers terugleverkosten gingen vragen voor teruggeleverde zonnestroom, bleek het modelcontract voor mensen met veel zonnepanelen een uitkomst, omdat hier geen terugleverkosten waren opgenomen. De terugleverkosten dekken de extra kosten die gemaakt worden door klanten met zonnepanelen: hun opwek- en afnamegedrag is veel wispelturiger en onvoorspelbaarder, waardoor de inkoop lastiger/duurder is. Dat komt doordat zij veel onbalanskosten veroorzaken wanneer er bijvoorbeeld minder wordt opgewekt dan voorspeld, want het kan veel bewolkter zijn dan wat de weersverwachting aangaf.
Aan die hogere onbalanskosten werd lange tijd door iedereen meebetaald (mensen met én zonder zonnepanelen), terwijl ze nu verschoven worden naar de veroorzaker (mensen mét zonnepanelen), waardoor klanten zonder zonnepanelen een scherper tarief geboden kon worden.
De Salderingsregeling
Met de salderingsregeling kon geleverde en teruggeleverde stroom lange tijd tegen elkaar worden weggestreept. De overheid miste hierdoor energiebelasting, maar ook de leveranciers waren duurder uit, omdat zij de geleverde zonnestroom van klanten moesten afnemen voor hetzelfde tarief dat klanten betaalden voor geleverde stroom, terwijl zij die stroom vaak op de dagmarkt weer kwijt moesten tegen een heel laag uurtarief. Ook die meerkosten werden lange tijd verdeeld over álle klanten, terwijl de terugleverkosten deze kosten nu specifiek neerlegt bij de klanten die terugleveren.
Het afschaffen van de salderingsregeling trekt een zekere mate van oneerlijkheid recht, doordat klanten zonder zonnepanelen niet meer meebetalen aan dit voordeel voor klanten met zonnepanelen.
De impact op zelfverbruik
Met de afschaffing van de salderingsregeling en de invoering van terugleverkosten ontstaat een grotere prikkel om zonnestroom zelf te gebruiken in plaats van het terug te leveren. Toch stelt de ACM in het nieuwe modelcontract voor om de terugleververgoeding vast te stellen op minimaal 50% van het afname tarief.
De mogelijke ontsnappingsroute
In het nieuwe modelcontract zou het dus financieel interessant kunnen zijn voor zonnepaneelklanten om in de lucratieve zomer voor een modelcontract te kiezen en in de winter voor een dynamisch contract, wanneer maar weinig wordt teruggeleverd. Het modelcontract en het dynamisch contract zijn immers voor onbepaalde tijd en kunnen per maand worden opgezegd. In de zomer zullen de tarieven over het algemeen weliswaar wat lager liggen, maar als de opbrengst van de zonnepanelen minimaal 50% moet zijn van het afnametarief, dan wordt hiermee feitelijk een Salderingsregeling 2.0 geïntroduceerd waarbij klanten zonder zonnepanelen wéér meebetalen aan de kosten die klanten met zonnepanelen veroorzaken.
De consequenties voor het energiesysteem
Zonnestroom moet je zo min mogelijk terugleveren maar zo veel mogelijk direct gebruiken. Dát moet je (financieel) stimuleren. Deze opzet van dit nieuwe modelcontract draagt daar niet echt aan bij en dat is een gemiste kans voor het bereiken van een solide duurzaam energiesysteem.