verwachte ontwikkelingen in de wereld van energie - deel 1

Congestie vindt plaats op het moment dat het transport van stroom groter is dan de capaciteit van het netwerk. Er wordt dus meer gevraagd dan dat het elektriciteitsnetwerk aankan, oftewel filevorming op onze elektriciteitsweg.

Congestieproblemen zullen heel Nederland raken. De capaciteitskaarten kleuren donkerrood en als gevolg kunnen industrieën, ziekenhuizen en woonwijken niet worden aangesloten. Dit is direct voelbaar.

Ook al is de regelgeving en zijn de interne/centrale applicaties er (bijna) klaar voor, er is nog onvoldoende handel om congestie op te lossen via marktwerking.

Aan de andere kant is de benodigde regelgeving actief, het platform GOPACS maakt grote sprongen en de netbeheerders zijn volop aan het rennen; alles lijkt gereed om congestieproblemen eens goed aan te pakken. Het warm krijgen van marktpartijen om mee te doen in deze nieuwe markt stokt echter nog.

Verwachte ontwikkeling 2023

De verwachting is duidelijk; de omvang van congestiemanagement zal explosief gaan groeien; grove cijfers geven een vertienvoudiging in de komende drie jaar aan ten opzichte van het recordjaar 2022.

Vergeten we alleen niet de partijen die nodig zijn om invulling te geven aan de gevraagde flexibiliteit? Komt de prijs per congestie-oplosbare MWh inderdaad op het niveau dat flexpartijen volop actief (willen) worden? Met de huidige kennis zijn de bekende markten zoals wholesale en balancering namelijk nog steeds veel aantrekkelijker voor deze partijen dan de congestiemarkt. 

Flexpartijen gaan niet inspringen in de zo gepresenteerde tijdelijke congestiemarkt. Met daarbij opbrengsten die onduidelijk, laag en risicovol zijn. De markt moet geprikkeld en gestimuleerd worden. Wat hierbij kan helpen is een injectie van publieke financiering. Zodat ook regionale netbeheerders congestie kunnen aanpakken, zoals TenneT dat kan. Dit met het uiteindelijke resultaat dat het duidelijk wordt dat Nederland flexpartijen nodig heeft en dat daar wat tegenover staat. Anders blijft de beoogde congestiemarkt leeg.

Dynamische tarieven voor energiecontracten zijn nodig omdat het net anders vastloopt

De energiecontracten op basis van dynamische prijzen zijn in de laatste maanden van 2022 met 50% toegenomen naar rond de 300.000 contracten. Nu zal voor veel mensen de financiële prikkel hebben geleid tot de overstap, maar er zijn ook nog genoeg andere prikkels zoals het maatschappelijk belang van drukte op het net vermijden en daarmee dure investering en maatschappelijke kosten beperken.

Verwachte ontwikkeling 2023

Vanuit het Clean Energy Package van de EU wordt het aanbieden van dynamische tarieven voor elektra verplicht gesteld. Dit betekent dat veel energieleveranciers ook hun businessmodel (deels) moeten gaan aanpassen. Daarmee kunnen dus ook de consumenten gestimuleerd worden om stroom te gaan gebruiken op gunstige tijdstippen, in plaats van focus op zoveel mogelijk stroomverbruik. Dit helpt dan weer met het oplossen van congestie.

Met ruim 300.000 consumenten die in 2023 een energiecontract hebben op basis van een dynamisch tarief is hier een enorm potentieel om congestie te verminderen. Daarbij is het wel de uitdaging om alle consumenten ook te blijven prikkelen om het gedrag aan te passen.

Door middel van duidelijke communicatie en voorlichting, mogelijke subsidiëring of persoonlijke CO2 budgetten kunnen consumenten ook daadwerkelijk een gedragsverandering doorvoeren. Dit zien we al veel voorkomen in de Scandinavische landen, waar dynamische tarieven al meer gemeengoed zijn.

Marine Energy is het antwoord op de “Dunkelflaute”

Zonder Marine Energy geen 100% duurzame energie in 2050. Marine Energy is energie op én uit zee, 100% duurzaam en bovendien ook beschikbaar tijdens de “Dunkelflaute” (periode waarin de zon niet schijnt en de wind niet waait).

Energie op zee is in toenemende mate de motor van de energietransitie. Daar zal in principe iedereen het mee eens zijn. Het merendeel denkt daarbij aan Offshore wind ter vervanging van olie en gas. Maar er is veel meer: Wave Energy, Tidal Energy, Salinity Gradient Energy en Ocean Thermal Energy Conversion (OTEC), naast floating Solar en floating Wind Energy. Deze technieken zijn technisch al ver ontwikkeld en staan aan de rand van grootschalige uitrol en economische haalbaarheid.

Verwachte ontwikkeling 2023

Op weg naar 2050 moeten nu belangrijke stappen gezet worden in de verdere ontwikkeling van Marine Energy. Het begon met technische haalbaarheid, maar inmiddels wordt de economische haalbaarheid steeds sterker. Ten eerste door synergie met offshore wind projecten, denk bijvoorbeeld aan cable-pooling met offshore wind. Ten tweede door co-Creatie met visserij en natuurbehoud en integratie met infrastructurele projecten zoals waterkeringen in Zeeland. Daarin spelen overheden, financiers, verzekeringmaatschappijen en netbeheerders een cruciale rol. Vergeet niet hoelang het geduurd heeft tot Offshore wind zonder subsidie haalbaar was terwijl het nu niet meer weg te denken is.

In 2050 moet Marine Energy (exclusief Offshore wind) goed zijn voor minimaal 10% van de energievoorziening in Europa en rondom de Noordzee zelfs nog meer. Europa heeft een technologische voorsprong, gunstig voor de economie en de werkgelegenheid. Momenteel genieten vooral het Verenigd Koningrijk en de Scandinavische landen van deze voorsprong. Door nu te investeren kan Nederland ook de vruchten gaan plukken van Marine Energy uit de Noordzee.

De vruchten gaan verder dan alleen het aandeel in de energievoorziening. Daarnaast moet het een cruciale rol spelen in de stabiliteit en de balancering van het elektriciteitsnet omdat Marine Energy veel minder volatiel is en complementair aan Zon- en Windenergie. Laat ons zorgen dat het onderwerp nóg meer onder de aandacht komt van alle stakeholders en wordt meegenomen in alle plannen omtrent energie op zee en de energietransitie in het algemeen. Alleen dan voorkomen wij de gevreesde Dunkelflaute.

Kortom: Marine Energy is the next big thing!