Spanning in de wereld van de slimme energie

“Al jaren zien we de energiedynamiek in regio’s, steden en woningen toenemen”, aldus projectmanager Oliver Karnbrock van Het ConsultancyHuis. “We willen zuiniger met energie omgaan en meer gebruiksgemak creëren. Daarom komen er steeds meer aanbieders van slimme energie, apparaten en diensten.”

Geen vuiltje aan de lucht dus?

“Nou, nee! Want om écht voordeel te halen uit het groeiende aanbod moeten alle aanbieders van slimme energie, apparaten en diensten samenwerken. Ze moeten rekening houden met elkaar. En dat is niet vanzelfsprekend.

Want hoe meer aanbieders, apparaten en diensten er komen, hoe meer conflicterende belangen er ontstaan. En hoe groter die belangen, hoe moeilijker het is om alle aanbieders, apparaten en diensten met elkaar te laten praten…”

In dit artikel geven we onze kijk op de wereld van de slimme energie, de mogelijke conflicten en hoe we deze conflicten kunnen oplossen.

Groeiend aantal aanbieders van slimme energie, apparaten en diensten

Het aantal zonnepanelen, elektrische auto’s en warmtepompen groeit steeds harder. Ook het aantal spelers op de energiemarkt neemt toe. Naast de reguliere energieleveranciers zijn er nu ook zij-instromers zoals bijvoorbeeld Coolblue, Leaseplan en de ANWB. Deze bedrijven leveren nu ook energie als uitbreiding op hun bestaande dienstverlening.

Ook buitenlandse energieleveranciers zoals Tibber en Tiko zien groeikansen op de Nederlandse markt. En wat te denken van aanbieders die consumenten en communities slimme diensten aanbieden op de kruising tussen energie en verduurzaming van woning of wijk?

Consumenten en bedrijven hebben steeds meer keuzemogelijkheden om slim met energie om te springen.

Keuze genoeg voor slimme energie

“Alleen al voor het concept ‘slim laden’ zijn er talrijke keuzemogelijkheden”, illustreert productmanager Franc Klomp van Het ConsultancyHuis.

“Er zijn diensten die jouw elektrische auto op de goedkoopste momenten opladen. Of die zoveel mogelijk gebruikmaken van je eigen zonnestroom. Je hebt ook diensten die reageren op onbalans op het net. Het zijn slechts enkele voorbeelden, aangeboden door innovatieve leasebedrijven, energieleveranciers, hardware-ondernemers en onafhankelijke app-ontwikkelaars.”

Het bruggetje naar slim laden voor andere toepassingen is daarbij snel gemaakt.

“Stel, je hebt slim laden thuis”, gaat Franc verder. “Je overweegt nu een warmtepomp aan te schaffen en neemt de dienst ‘slim verwarmen’ erbij. Klinkt aantrekkelijk, want daarmee bespaar je nóg meer kosten. En omdat je ziet dat de salderingsregeling straks wordt afgebouwd, voeg je daar een ‘slimme energiemanager’ aan toe om zoveel mogelijk zonne-energie zelf te gebruiken.”

Klinkt goed, toch?

Steeds meer keuzes, steeds meer conflicten

Nou… zonder het te weten heb je misschien wel een conflict in huis gehaald.

Franc: “Het zou zomaar kunnen dat de ene slimme aansturing op gespannen voet staat met de andere. De ene aansturing wil misschien laden en verwarmen op de goedkoopste momenten, de andere aansturing wil dat alleen doen op momenten dat jouw zonnepanelen in de zon schitteren.

Nog een andere aansturing wil misschien bijsturen op de momenten dat er te verdienen valt aan onbalans op het net, en een vierde aansturing wil het laden of verwarmen beperken wanneer er congestie optreedt. Al deze aansturingen kunnen van verschillende aanbieders komen. Ze houden dus niet noodzakelijk rekening met elkaar.”

Gevolg: slimme diensten met haperende ervaringen

“Conflicten tussen aanbieders, apparaten en diensten kunnen tot de nodige teleurstellingen leiden”, denkt Franc.

“Gebruikers verwachten gebruiksgemak, besparingen, een opgeladen auto om op tijd mee weg te kunnen rijden en een comfortabel warm huis. In plaats daarvan krijgen ze nu te vaak een haperende ervaring.”

Slimme diensten zijn niet ‘alleen op de wereld’

De oplossing zit voor Franc in samenwerking. “Aanbieders van slimme energie en ontwikkelaars van slimme apparaten en diensten zullen rekening moeten gaan houden met andere aanbieders en ontwikkelaars. Ook met concurrenten. We kunnen niet meer op een eigen eiland ontwikkelen. Daarvoor is de dynamiek te groot.

Want wat als er naast alle aanbieders van slimme energie, apparaten en diensten in de toekomst nóg meer aansturingen komen, zoals die van de netbeheerder? Die zal bij capaciteitsproblemen op het net willen ingrijpen om congesties op te lossen. En wat te denken van onze auto’s en andere apparaten? Die worden ook slimmer en zullen in de toekomst zelf bepalen wanneer ze slim kunnen laden.”

Slimme energie vereist slimme samenwerking

Oliver: “Slimme diensten zijn hartstikke waardevol voor consumenten én voor de energietransitie. Maar om eruit te halen wat erin zit, mogen ze elkaar ‘onder de motorkap’ niet tegenwerken. Op dit moment lijkt het toch die kant op te gaan. Simpelweg omdat al die verschillende aansturingen geen rekening met elkaar houden.

Het gevolg is dat gebruikers weliswaar steeds meer slimme diensten hebben, maar dat de toegevoegde waarde ervan onvoldoende uit de verf komt. Dus moet je zorgen dat al die aansturingen met elkaar gaan ‘praten’.”

Een uitdaging? Ja, want het is nog onontgonnen gebied.

Het begint met bewustwording

Het ConsultancyHuis moedigt aanbieders van slimme diensten aan om na te denken over hoe hun systemen kunnen samenwerken. Oliver: “Een kant-en-klare oplossing om deze conflicten op te vangen, is er nog niet.

Het zal nu en in de toekomst een kwestie zijn van onderling bepalen wat een slimme dienst moet doen, hoe deze reageert op andere diensten en hoe ze er samen voor kunnen zorgen dat gebruikers deze probleemloos kunnen inzetten.

Daarvoor moeten ontwikkelaars zich er bewust van worden dat hun slimme diensten niet alleen zijn op de wereld, maar dat er ook andere spelers – ook concurrenten – in de buurt zijn. En dat die services ook moeten blijven werken.”

Rekening houden met elkaar

Oliver: “Een volgende stap is dat aansturingen die rekening met elkaar houden, wellicht elkaars taal moeten gaan spreken. Het is immers de bedoeling dat verschillende toepassingen elkaar niet in de weg zitten en nog beter: met elkaar samenwerken.

Een beetje zoals je nu al een Ikea-lamp aan de Hue-app van Philips koppelt. Dat principe zie ik ook voor me voor alle systemen in en om een woning.

Nederland loopt voorop in het ontwikkelen van nieuwe standaarden zoals S2. Daarmee kun je niet alleen apparaten van diverse komaf koppelen aan allerlei aansturingen, het systeem voorziet zelfs in het onderling koppelen van die aansturingen. Maar… dat werkt alleen hiërarchisch: één aansturing wordt aangewezen als de centrale baas over alle andere aansturingen.”

Franc en Oliver zien graag een verdere ontwikkeling naar decentrale oplossingen. Hierbij moeten nieuwe aansturingen vanzelf ontdekken welke andere aansturingen al actief zijn om vervolgens te doen wat ze moeten doen. Maar dan wél rekening houdend met elkaar.

“Hierover terugkoppelen aan de eindgebruiker hoort er dan ook bij. Zo weet die precies wat er gebeurt, ook als dat anders is dan hij normaal verwacht.”

Aan de start van een creatief proces

Dit alles vraagt om innovatieve ontwikkeltrajecten. Het ConsultancyHuis heeft de expertise in huis om ontwerpers en ontwikkelaars van slimme diensten hierbij te begeleiden.

Franc: “Eigenlijk staat de hele branche aan het begin van een nieuw, creatief ontwerpproces om alle mooie, nuttige en slimme innovaties en services met betrekking tot slimme energie verder te optimaliseren. We kunnen hierbij ondersteunen, bijvoorbeeld door te kijken hoe je met jouw slimme dienst andere diensten detecteert en daarop reageert.”

“Idealiter lopen start-ups, gevestigde namen uit de energiebranche en andere experts hierop vooruit door met elkaar te kijken hoe slimme diensten het beste met elkaar door één deur kunnen”, voegt Oliver toe.

“Hoe? Door in proeftuinen te onderzoeken wat er nou in de praktijk gebeurt als drie of vier verschillende diensten actief zijn. Hoe reageert de ene slimme dienst op de andere? Wat betekent dit voor de aansturingen ‘onder de motorkap’? Waaraan moeten ze voldoen?

Hier kan Het ConsultancyHuis faciliteren, onder meer op het gebied van software, architectuur, AI/ML, advies en realisatie.”

Franc: “We verbinden partijen met elkaar, binnen en buiten Nederland. Zo kunnen we in co-creatie sneller tot oplossingen komen. En helpen we de energietransitie verder vooruit.”

Meer weten?

We horen graag jouw visie op de spanningen in en oplossingen voor de wereld van de slimme energie. Wil je hierover praten? Neem contact op met Oliver Karnbrock en Franc Klomp. Zij gaan graag met je in gesprek!